قراردادهای هوشمند اساساً قراردادهای خودکار بین سازنده قرارداد و گیرنده هستند. این توافق نامه که به صورت کد نوشته شده است در بلاک چین ایجاد میشود و آن را غیر قابل تغییر و همچنین غیر قابل برگشت می‌کند. آنها معمولاً برای خودکارسازی اجرای توافق استفاده می‌شوند تا همه طرف‌ها بتوانند فوراً و بدون نیاز به هیچ واسطه‌ای از نتیجه‌گیری مطمئن شوند. آنها همچنین می‌توانند یک گردش کار را به طور خودکار انجام دهند، که از زمانی شروع میشود که شرایط خاصی برآورده شود.
فهرست مطالب
بنابراین، قرارداد اجرا شده چیست؟ قرارداد امضا شده‌ای که ارتباط قراردادی بین دو یا چند طرف برقرار می‌کند، به عنوان قرارداد اجرا شده شناخته میشود. هر یک از طرفین قول می‌دهند که پس از امضای قرارداد به وظایف قانونی که در توافق نامه کتبی با آن موافقت کرده‌اند، عمل کنند. قراردادهای هوشمند که توسط دومین بلاک چین محبوب جهان، اتریوم (ETH) رایج شده است، منجر به مجموعه‌ای از برنامه‌های غیرمتمرکز شبکه (DApps) و موارد استفاده دیگر شده است.
یکی از مزایای کلیدی شبکه‌های بلاک چین، اتوماسیون وظایفی است که به طور سنتی به یک واسطه شخص ثالث نیاز دارند. به عنوان مثال، به جای نیاز به یک بانک برای تایید انتقال وجه از مشتری به فریلنسر، این فرآیند به لطف یک قرارداد هوشمند می‌تواند به طور خودکار اتفاق بیفتد. تنها چیزی که لازم است این است که دو طرف بر سر یک مفهوم به توافق برسند.
مثال دیگر می‌تواند یک گروه نظارتی و شهروندانی باشد که نماینده آنها در حال بحث درباره یک قانون هستند. اگر این دو طرف در یک سیستم مبتنی بر بلاک چین به توافق برسند، قانون از طریق یک توافقنامه اجرا شده اجرا میشود. شاید کاربران بتوانند از طریق یک DApp قانونی در مورد قانون جدید مطالعه کنند یا به روش دیگری مبتنی بر بلاک چین با آن تعامل داشته باشند.
این مقاله خوانندگان را در مورد تاریخچه قراردادهای هوشمند، نحوه عملکرد قراردادهای هوشمند و چرایی اهمیت قراردادهای هوشمند آگاه می‌کند.
قراردادهای هوشمند را به‌عنوان بیانیه‌های دیجیتال بین دو (یا چند طرف) در نظر بگیرید. اگر نیازهای یک گروه برآورده شود، می توان توافق را رعایت کرد و قرارداد را کامل تلقی کرد.
فرض کنید بازاری از کشاورز 100 خوشه ذرت می خواهد. اولی وجوه را در یک قرارداد هوشمند قفل می‌کند که پس از تحویل می‌تواند تایید شود. هنگامی که کشاورز تعهد خود را تحویل می‌دهد، وجوه بلافاصله آزاد می شود (یعنی پس از اجرای یک قرارداد قانونی). با این حال، قرارداد لغو می شود و اگر کشاورز مهلت خود را از دست بدهد، وجوه به مشتری برگشت داده میشود.
البته موارد فوق یک مورد استفاده کوچک است. قراردادهای هوشمند را می‌توان طوری برنامه‌ریزی کرد که برای توده مردم کار کند، از جمله مزایای دیگر، جایگزین دستورات دولتی و سیستم‌های خرده‌فروشی شود. علاوه بر این، قراردادهای هوشمند به طور بالقوه نیاز به آوردن برخی اختلافات به دادگاه را برطرف می‌کند و باعث صرفه جویی در زمان و هزینه طرفین میشود.
این امنیت تا حد زیادی به دلیل کد قرارداد هوشمند اساسی است. به عنوان مثال، در اتریوم، قراردادها به زبان برنامه نویسی Solidity آن نوشته می شود که Turing-complete است. این بدان معناست که قوانین و محدودیت‌های قراردادهای هوشمند در کد شبکه گنجانده شده است و هیچ فرد مخربی نمی تواند چنین قوانینی را دستکاری کند. در حالت ایده آل، این محدودیت‌ها کلاهبرداری‌ها یا تغییرات پنهان قرارداد را کاهش می دهد. قراردادهای هوشمند کریپتو تنها در صورتی می‌توانند اجرا شوند که همه شرکت‌کنندگان در این مورد توافق کرده و امضا کنند. سپس، برای زندگی تنظیم شده است.
به عبارت فنی‌تر، ایده یک قرارداد هوشمند را می‌توان به چند مرحله تقسیم کرد. اول، یک قرارداد هوشمند نیاز به توافق بین دو یا چند طرف دارد. پس از ایجاد، این دو می‌توانند در مورد شرایطی توافق کنند که در آن قرارداد هوشمند کامل در نظر گرفته شود. این تصمیم در قرارداد هوشمند نوشته میشود، که سپس رمزگذاری شده و در شبکه بلاک چین ذخیره میشود.
پس از تکمیل قرارداد، تراکنش بر روی بلاک چین مانند هر معامله دیگری ثبت میشود. سپس، تمام گره‌ها با این تراکنش، نسخه بلاک چین خود و «وضعیت» جدید شبکه را به‌روزرسانی می‌کنند.
اکنون، ممکن است تعجب کنید که آیا بیت کوین (BTC) و سایر شبکه‌ها می‌توانند از قراردادهای هوشمند استفاده کنند. تا حدی، بله. هر تراکنش BTC از نظر فنی یک نسخه ساده شده از یک قرارداد هوشمند است و راه حل های لایه دو مانند شبکه لایتنینگ برای گسترش عملکرد شبکه توسعه یافته است. با این حال، استفاده اتریوم از قراردادهای هوشمند یک مورد خاص است.
بر خلاف بسیاری از شبکه‌های بلاک چین که به عنوان دفتر کل توزیع شده توصیف می‌شوند، اتریوم چیزی است که به عنوان یک ماشین حالت توزیع شده در نظر گرفته می شود که حاوی چیزی است که به عنوان ماشین مجازی اتریوم (EVM) شناخته می شود. این حالت ماشین، که تمام گره‌های اتریوم موافقت می‌کنند یک کپی از آن را نگه دارند، کد قرارداد هوشمند و قوانینی را که این قراردادها باید رعایت کنند، ذخیره می‌کند. از آنجایی که هر گره قوانینی را از طریق کد تنظیم می کند، همه قراردادهای هوشمند اتریوم محدودیت های یکسانی دارند.
علاوه بر موارد فوق، بیش از 200 قرارداد هوشمند در کاوشگر بلاک چین کاردانو (ADA) در سپتامبر 2021 فهرست شد. قراردادهای هوشمند ADA با استفاده از زبان‌های برنامه نویسی به نام‌های Marlowe، Plutus و Glow مستقر می شوند.
همچنین مهم است که توجه داشته باشید که قراردادهای هوشمند از بسیاری جهات با قراردادهای مکتوب متفاوت هستند.
قراردادهای هوشمند مدت‌ها پیش از فناوری بلاک چین ایجاد شده بودند. در حالی که اتریوم که در سال 2014 معرفی شد که محبوب‌ترین پیاده‌سازی این پروتکل است. اما نیک سابو رمزنگار این ایده را در دهه 1990 پایه‌گذاری کرد.
در آن زمان، سابو ارز دیجیتالی به نام بیت گلد را مفهوم‌سازی کرد. در حالی که این دارایی هرگز در واقع راه اندازی نشد. اگر وب 1.0 خود اینترنت بود و وب 2.0 حضور پلتفرمهای متمرکز بود، وب 3.0 نسخه قابل اعتماد، خودکار و با قدرت کاربر فضای دیجیتال است.
بسیاری، از جمله خود وب سایت اتریوم، قراردادهای هوشمند را با یک ماشین فروش مقایسه می‌کنند. ماشین‌های فروش خودکار با این هدف خدمت می‌کنند که فروشنده محصولی را در اختیار کاربر قرار می‌دهد، بدون اینکه شخص واقعی پول را بگیرد و کالا را تحویل دهد. قراردادهای هوشمند همان هدف را دنبال می‌کنند، اما بسیار متنوع‌تر هستند.
قراردادهای هوشمند در طول زمان بسیار پیشرفت کرده‌اند. آنها با عبارات ساده if-then شروع کردند که یک برنامه نویس می‌تواند ایجاد و پیاده سازی کند. با این حال، کسانی که دانش برنامه نویسی دارند محدود هستند. خوشبختانه، همان توسعه‌دهندگان در حال کار برای حل مشکلات دسترسی هستند.
از زمان آغاز به کار، توسعه‌دهندگان آن را طوری ساخته‌اند که می توان قراردادهای هوشمند را بدون دانش کدنویسی انجام داد. آنها امنیت را با زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف افزایش می‌دهند، جایگزین‌هایی مانند قراردادهای مخفی ایجاد می‌کنند و روش‌هایی برای ذخیره خودکار تاریخچه قراردادهای هوشمند در قالبی قابل خواندن برای انسان طراحی می‌کنند.
بلاک چین‌های قرارداد هوشمند مزایای مختلفی از جمله سرعت، کارایی، دقت، اعتماد، شفافیت، امنیت، صرفه جویی را فراهم می‌کنند.
قراردادهای هوشمند از پروتکل‌های رایانه‌ای برای خودکارسازی اقدامات استفاده می‌کنند که باعث صرفه‌جویی در ساعت‌ها در فرآیندهای تجاری مختلف میشود. قراردادهای خودکار با حذف الزام کارگزاران یا سایر واسطه ها برای تصویب قراردادهای حقوقی امضا شده، امکان دستکاری شخص ثالث را کاهش می دهد.
علاوه بر این، فقدان یک واسطه در قراردادهای هوشمند باعث صرفه جویی در هزینه می شود. همچنین کلیه طرف‌های ذیربط از دید و دسترسی کامل به شرایط و ضوابط این قراردادها برخوردارند. بنابراین، پس از امضای قرارداد، هیچ راهی برای عقب نشینی وجود ندارد. این تضمین می کند که تراکنش کاملاً برای همه طرف های درگیر شفاف است.
علاوه بر این، تمام اسنادی که در بلاک چین نگهداری می‌شوند، بارها تکرار می‌شوند و امکان بازیابی نسخه‌های اصلی را در صورت از دست رفتن داده‌ها فراهم می‌کنند. قراردادهای هوشمند رمزگذاری شده‌اند و رمزنگاری از تمام اسناد در برابر دستکاری محافظت می کند. در نهایت، قراردادهای هوشمند همچنین خطاهایی را که به دلیل پر کردن دستی چندین فرم رخ می دهد، حذف می کند.
جدای از مثال پرداختی که در بالا ذکر شد، پیاده سازی‌های مختلف و بالقوه‌ای از قراردادهای هوشمند وجود دارد که می‌تواند جهان را خودکار کند و آن را به مکانی آسان‌تر برای زندگی تبدیل کند. در اینجا چند نمونه برجسته از موارد استفاده از قرارداد هوشمند آورده شده است.
در اینترنت، اطلاعات مانند ارز است. شرکت‌ها از دانستن علایق همه سود می‌برند و مردم همیشه کنترل نحوه به دست آوردن داده‌ها را ندارند و از آن سود نمی‌برند. با قراردادهای هوشمند، مردم کنترل را در دست خواهند داشت.
در آینده‌ای مبتنی بر بلاک چین، هویت‌ها توکنیزه خواهند شد. در حالت ایده‌آل، این بدان معناست که هویت هر فرد در یک بلاک چین غیرمتمرکز، ایمن بوده و خالی از هر فرد مخربی است. حال اگر کاربری بخواهد در شبکه‌های اجتماعی شرکت کند یا اسنادی را برای اهداف وام به بانک ارسال کند، می‌تواند از اولی سود ببرد و روند تراکنش در دومی را کنترل کند.
برای رسانه‌های اجتماعی، هیچ واسطه‌ای یک شبکه را کنترل نمی کند. در عوض، کاربران انتخاب می کنند که کدام اطلاعات را عمومی و کدام را خصوصی نگه دارند. اگر بخواهند در تبادل اطلاعات شرکت کنند، مانند یک تایید، می‌توانند یک قرارداد هوشمند ایجاد کنند و انتخاب کنند که کدام داده مورد معامله قرار می‌گیرد، نه اینکه صرفاً همه چیز کاربر را بگیرد. شخص ثالثی وجود ندارد تا برخی از وجوه را بگیرد یا مخفیانه آن داده‌ها را ذخیره کرده و بفروشد، در واقع فقط سود کاربر است.
همین امر در مورد معامله با بانک‌ها و سایر موسسات مالی نیز صدق می‌کند. ارتباط فقط شامل ارسال مدارک مورد نیاز و اطلاعات حیاتی است. هیچ خطری وجود ندارد که یک گروه وام آدرس ایمیل شما را ذخیره کند و آن را به سایر شرکت‌های اعتباری بفروشد. این اطلاعات کاملاً تحت کنترل کاربر است.
در دنیای سنتی، دلالان املاک یک امر ضروری هستند. با توجه به اینکه فروش خانه چیزی طولانی و پیچیده نیست، مالکان برای مدیریت عملیات گیج کننده آنها، مانند کاغذبازی و یافتن خریدار، دلالی استخدام می کنند. در حالی که برای فروشنده ایده آل به نظر می رسد، اما به یاد داشته باشید که کارگزاران، هزینه قابل توجهی از قیمت فروش خانه را می گیرند.
یک قرارداد هوشمند می‌تواند جای یک کارگزار را بگیرد و فرآیند انتقال خانه را ساده‌تر کند و در عین حال اطمینان حاصل کند که به همان اندازه ایمن است که با یک واسطه انجام میشود.
تصور کنید سند خانه شما در بلاک چین اتریوم توکن شده است. اگر آماده فروش آن هستید، باید یک قرارداد هوشمند با خریدار ایجاد کنید. آن قرارداد تا زمانی که وجوه خریدار به درستی ارسال نشود، سند را در امان نگه می دارد. سپس، و تنها پس از آن، منتشر خواهد شد.
همه برنده می شوند. فروشنده پول خود را پس انداز می کند زیرا مجبور نیست مبلغی را به واسطه پرداخت کند و خریدار خانه را خیلی زودتر از آنچه تصور کند، دریافت می کند.
بیمه نامه‌ها به راحتی می توانند از قراردادهای هوشمند سود ببرند. اساسا، ثبت نام برای یک سیاست، کاربر را وارد یک قرارداد هوشمند با یک ارائه دهنده می‌کند. تمام الزامات خط‌مشی در قرارداد هوشمند نوشته میشود و کاربر در صورت موافقت آن را می‌خواند و امضا می‌کند.
آن قرارداد تا زمانی که طرف مسئول به آن نیاز داشته باشد باز می ماند. سپس، آنها به سادگی فرم‌های مورد نیاز را بارگذاری می‌کنند که نیاز آنها به پرداخت بیمه را ثابت می‌کند و وجوه آزاد می شود. این نوع قراردادها نیاز به ارتباط با گروه‌ها و افراد بیمه را از بین می برد. در حالی که کاربر هنوز برای اثبات الزامات خود به مدارک نیاز دارد، فرآیند ارسال و تأمین مالی بعدی تقریباً فوری خواهد بود.
در جنبه هویتی، شایان ذکر است که همه رانندگان سابقه‌ای از گزارش‌های تصادف و سایر اطلاعات مهم بیمه‌ای خود را نیز خواهند داشت. این قابلیت دسترسی می‌تواند باعث نرخ‌های پایین‌تر برای رانندگان خوب بدون هیچ گونه تغییری در سابقه رانندگی آنها شود.
مسلماً، یکی از محبوب‌ترین پیاده‌سازی‌های فناوری بلاک چین و قراردادهای هوشمند، به ویژه، در زنجیره تأمین است. فروشگاه‌های مواد غذایی، انبارهای اداری، کشاورزان و غیره، همگی جایگاه ویژه خود را در زنجیره تامین دارند. اما، با پیچیدگی این شبکه‌ها، شرکت‌ها به طور رو به افزایشی برای پیگیری نگهداری محصول و پیگیری پرداخت‌ها، از جمله موارد دیگر، دشوارتر می‌شوند. قراردادهای هوشمند می توانند تمام بخش‌های زنجیره تامین را خودکار کرده و انگیزه دهند تا مسئولیت پذیری آنها افزایش یابد.
به عنوان مثال، بگویید یک فروشگاه مواد غذایی منتظر تحویل سیب از قاره دیگری است. مبلغ مشخصی از سیب را پرداخت کرده است و پس از بازیابی آن تعداد یا حجم دقیق را انتظار دارد. با این حال، خطای انسانی می تواند اثرگذار باشد. جایی در طول مسیر، کارگران ممکن است تعدادی سیب را به اشتباه بیاندازند، آنها را از خط خارج کنند، یا به سادگی به دروغ بگویند که همه آنها به مقصد رسیده‌اند. یکی از طرفین که این کار را انجام می دهد بقیه زنجیره را به هم می زند، و زمانی که یک فروشگاه مواد غذایی محموله آنها را دریافت می‌کند، چه کسی می داند که کجا اشتباه کرده است.
با قراردادهای هوشمند، خواربارفروشی می‌تواند در هر مرحله از فرآیند یک بررسی خودکار راه‌اندازی کند. در حالی که این بررسی‌ها از قبل در یک زنجیره تامین عادی وجود دارند، باید به صورت دستی انجام شوند. ممکن است شخصی مجبور شود اشیاء را بشمارد و آنچه را که رسیده است ارائه دهد. آنها می‌توانستند دروغ بگویند و مقداری از محصول را ببرند و ادعا کنند که مقداری از آن در راه گم شده است. سرقت زنجیره تامین یک مشکل بزرگ است که سالانه 35 میلیارد دلار برای آمریکایی‌ها هزینه دارد.
آنچه با قراردادهای هوشمند متفاوت است، جنبه اعتمادی آن است. فروشگاه می‌تواند آن را تنظیم کند تا زمانی که همه سیب‌ها حساب نشده باشند، پرداخت آزاد نمی‌شود. هیچ راهی برای گمراه کردن این سیستم وجود ندارد، بنابراین طرفین هنگام عرضه بسیار مراقب خواهند بود. به علاوه، پرداخت فوراً به طرف دریافت کننده پرداخت می شود که در نوع خود یک انگیزه عالی است.
همچنین، فروشگاه می‌تواند ردیابی کند که کدام قراردادهای هوشمند اجرا نمی‌شوند و ترجیح دهد با آن طرف‌ها کار نکند. در نهایت، می‌تواند یک شبکه رتبه‌بندی کامل از مشتریانی که بهترین کار را با آنها انجام می‌دهند و آن‌هایی که نیستند، وجود داشته باشد که در درازمدت باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه همه میشود.
اگرچه قراردادهای هوشمند از نظر مفهومی عالی هستند، اما مطمئناً کامل نیستند. برای اولین بار، شایان ذکر است که قراردادهای هوشمند و شبکه های بلاک چین با دست برنامه ریزی می شوند. خطای انسانی همیشه امکان پذیر است و این خطا می تواند منجر به سوء استفاده شود. این دقیقاً همان چیزی است که با حمله به سازمان غیرمتمرکز خودگردان اتریوم (DAO) در سال 2016 اتفاق افتاد. هکرها از یک آسیب پذیری در قرارداد هوشمند جمع آوری کمک مالی DAO سوء استفاده کردند و از آن برای مخفی کردن بودجه از پروژه استفاده کردند.
این امر به فقدان وضوح نظارتی در مورد این توافق نامه‌های خودمختار اشاره نمی کند. در حالی که ایده یک فرآیند انتقال پول ایمن و کارآمد روی کاغذ عالی به نظر می رسد، هنوز مالیات و سایر دخالت‌های دولت وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. کاربران ممکن است بخواهند کنترل کاملی بر داده‌های خود داشته باشند، اما احزاب دولتی چگونه به آنچه نیاز دارند دست پیدا می کنند؟
همچنین، قراردادهای هوشمند نمی توانند اطلاعات را به خارج از شبکه‌ای که در آن وجود دارند، بکشند. حداقل، نه در وضعیت فعلی. به عبارت دیگر، شما نمی توانید داده‌ها را از یک وب سایت موجود در یک قرارداد هوشمند در اتریوم آپلود کنید. گفتنی است، یک راه حل در اوراکل ها، گره‌های خارج از زنجیره که اطلاعات را از اینترنت می‌کشند و آن را با شبکه های بلاک چین سازگار می کنند، وجود دارد. در نهایت، زمانی که پایگاه‌های داده به سمت بلاک چین حرکت می‌کنند، اوراکل‌ها می‌توانند به طور بالقوه وارد عمل شوند تا در تحقق آن نقش ایفا کنند.
علاوه بر این، یک مشکل مقیاس پذیری طولانی مدت وجود دارد. از زمان پیدایش، شبکه‌های بلاک چین تمایل دارند در مقیاس بزرگ با مشکل مواجه شوند، به این معنی که تراکنش‌ها بر اساس فعالیت ممکن است چند دقیقه یا حتی ساعت‌ها طول بکشد. اگرچه این می تواند در ابتدا یک مشکل باشد، اما پروژه‌هایی مانند اتریوم 2.0 به دنبال حل آن هستند. به علاوه، تراکنش‌هایی که چند ساعت طول می‌کشد همچنان بسیار سریع‌تر از روزهایی است که برای جابجایی وجوه سنتی طول می‌کشد.
قراردادهای مبتنی بر نیازهای هوشمند بدون شک راه رو به جلو برای قراردادهای نسبتاً اساسی هستند که می‌توانند هر زمان که پیش شرط‌ها برآورده شد، به طور خودکار نوشته و اجرا شوند، مانند حمل و نقل مسکونی، که در آن می توان پول تکمیل را به محض امضای قراردادها پرداخت کرد.
پلتفرمهای مختلف قراردادهای هوشمند باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه کسب‌وکارها در سراسر جهان میشود و همچنین نحوه تعامل آنها در زنجیره تامین و با مشتریان خود را متحول می‌کند. در نتیجه، حداقل مشارکت انسانی، افراد و تصمیم‌گیرندگان مهم را از برخورد با امور اداری و تشریفات پیش پا افتاده رها می‌کند و به آنها اجازه می‌دهد تا بر کارهای روزانه خود تمرکز کنند.
قراردادهای هوشمند در حال حاضر توسط بسیاری از بانک‌ها و سازمان‌های بیمه در عملیات روزانه خود استفاده می شود. در نتیجه، قراردادهای هوشمند در حال حاضر اینجا بوده و در حال آزمایش در سناریوهای دنیای واقعی هستند، و طولی نخواهد کشید که بخشی از زندگی روزمره و روال عادی زندگی ما شوند. صرف نظر از استدلال قبلی، هنوز راه درازی تا زمانی که همه چیز تحت یک قرارداد هوشمند اداره شود، وجود دارد.
